Betta Ãœretimi
Diyelim elinizde çok sevdiğiniz bir çift bettanız var ve ilk üretiminizi yapmaya karar verdiniz. Fakat ne yapacağınızı bilmiyorsunuz. Öncelikle üretimin ayrıntılarına geçmeden unutmamanız gereken,
- Bettalar bazen beş yüzden fazla yavru yapabilir
- Her bir erkek bettayı ayrı kaplarda bakmak gerekir. 50 betta=50 kap gibi
- Betta yavruları canlı yemle büyütülür. Kuru yemi kabul etmez etsede gelişmezler.
- En kaliteli betta yavrularını üretip parasız bile verseniz yavrularınızın çok olsa 20-30 tanesini sahiplendirebilirsiniz.
Akvaryum Seçimi
Bunları düşündükten sonra betta üretmek pek mantıksız görünebilir. Ama yinede böyle bir niyetiniz varsa önce orta boy bir akvaryum ile işe başlanabilir. 40-50 cm boyunda bir akvaryum işinizi görecektir. 10-15 cm derinlikte su ile doldurmak yeterlidir. Su derinliğinin çok olması erkeğin yumurta taşırken daha çok yorulmasına sebep olacaktır.
Bitki Kullanımı
Elodea, pistia, tilki kuyruğu gibi bitkiler hem balığın kendini daha rahat hissetmesine. hem suyun içindeki azotun temizlenmesine hemde bettanızın yuva yapmada daha istekli olmasına sebep olacaktır.
Yuva Yeri
Normalde genç ve içgüdüleri kuvvetli bettalar bolca baloncuk üretip yuvalarını rahatca su üzerine yapsalarda yuvanın korunması ve yoğun olması için catappa yaprağı yada çeşitli strafor malzemeler kullanılması daha yararlı olur.
Havalandırma
Betta yumurtalarının gelişimi sırasında oksijene ihtiyaç duyduğu bilinmektedir. Bettaların yuvalarını su üzerine baloncuklarla yapmalarının bir sebebide budur. Ayrıca hareketli suyun durgun suya oranla mantarlaşma için daha elverişli olduğu bilinmektedir. Bu sebepler göz önünde tutulduğunda üretim akvaryumuna düşük debili (yuvayı dağıtmayacak) bir üretim filtresi(pipo filtre koymak doğru olur.
Isıtıcı Kullanımı
Betaların üremesi için ideal sıcaklık 26 30 derecedir. Betaların 24 derecede de üredikleri bilinmektedir. Oda sıcaklığınız bu derecelerde ise ayrıca ısıtıcı kullanmanıza gerek yoktur. Fakat sıcaklık fazla dalgalanıyorsa yinede bir ısıtıcı kullanmakta fayda vardır.
Su Düzenleme
Üretim akvaryumunun suyu yavru almada önemlidir. Üretim akvaryumları genellikle üretimden hemen önce kuruldukları için su değerleri dengede değildir. Ve içinde musluk suyunun zararlı kimyasallarıda çok bulunabilir. Suyu istenen duruma getirmek için Sera Aquatan, JBL Biotopol (ikisinden biri) ve yanında Atison's Betta Spa eklenebilir. Bu suyu yumuşatacak balığın daha rahat edebileceği bir duruma getirecektir. Ayrıca betta bakanların yüzyıllardır kullanageldiği ve şifasına inanılan catappa yaprağının suya eklenmesi iyi olur. Bunun yerine meşe, yenidünya ve çınarın kurumuş yapraklarıda uygundur. Bu yapraklar PH ı düşürecek, suya daha doğal bir hal kazandıracaktır. Son olarak yumurtalar için çok zararlı olan mantar oluşumuna karşı yirmi litreye yarım çay kaşığı iyotsuz kaya tuzu yada normal dozun çeyreği kadar mantar önleyici Sera mycopur yada muadili ilaçlar kullanılabilir.
Kondisyon Kazandırma
Balıklardan iyi performans almak istiyorsanız bettalarınızı üretimden minimum iki hafta önce canlı yem ile beslemeye başlamalısınız. Bunun için en ideal yem su piresidir. Su piresinin üremeyi teşvik edici bir özelliği olduğu söylenmektedir. Bunun bilimsel bir dayanağı yoktur.Fakat su piresi balığınızı şişirmez, kilo yapmaz. Ayrıca alg tüketen bir canlıdır. Balığınız su piresini tüketirken aynı zamanda bitkisel besinler de alır. Kabızlığı giderici özelliği bettanızın sindirim sistemini düzenler. Elinizde su piresi yoksa herhangi bir canlı yemde balığınızın kondisyonunu sağlayabilirsiniz. Betalarınıza günde bir öğün canlı yemi eksik etmiyorsanız ayrıca kondisyon için zaman harcamanıza gerek yoktur. Fakat yoldan gelmiş yada yeni alınmış betalar için kondisyon süresi bırakmak önemlidir. Ayrıca üretime alınmış erkek balık için 15 gün dişiler için ise bir ay dinlenme süresi bırakmak, balıklara bu süreçte kondisyon kazandırmak önemlidir.
Balığın Hazır Olup Olmadığının Anlaşılması
Erkeğin üretime hazır olduğunun en açık göstergesi yuvadır. Dağınık olmayan merkezi kabarık duran bir baloncuk yuvası üretim için idealdir. Yorgun yada çok yaşlı balıklar düzgün yuva yapamaz. Bazen genç balıklarda yuva yapmada başarısız olurlar. Bunun nedeni su değerleri yada akvaryum üzerinde esinti olması olabileceği gibi balığın iç güdülerinin zayıf olması da olabilir. Eğer balığınız yuva yapamıyorsa, ama yinede çok kıymetli bir balık olduğunu düşünüyorsanız onu üretime almak için başka bir balığa yuva yaptırıp sonra damızlığı bu akvaryuma alabilirsiniz. Fakat yavrularında .yuva yapma konusunda sıkıntılı olabileceği unutulmamalıdır.
Dağılmış yuva (başarı şansı az ) Yoğun yuva (başarı şansı çok)
Dişilerde ise üremeye hazır olup olmama renk ve desenlerinden anlaşılır. Üremeye hazır bir dişi erkek tarafından çokça hırpalansa da canlı renkler gösterir. Üzerinde dikey çizgiler yer alır. Erkeğe yakınlaşır. Baş kısmını aşağıda tutar. Aralıklarla da olsa ağzını erkeğin beline dayar. Üretime uygun olmayan isteksiz dişiler ise erkek balığı görünce renklerini kaybeder. Renkleri o kadar soluklaşır ki bazı dişilerde alt katmanda var olan yatay çizgiler ortaya çıkar. Dişi olabildiğince erkekten uzaklaşır ve sürekli akvaryumun dışına doğru yüzmeye çalışır.
Üremeye Hazır Dişi Üremeye Uygun Olmayan Dişi
Balıkların Üretime Alınması
Balıklarınızıve akvaryumu üretime hazırladıysanız artık eşleri bir araya koyma vakti gelmiştir. Hem erkeğinizin fazla yorulmaması hemde dişinizin fazla hırpalanmaması için eşe atmadan iki gün önce balıklarınızı birbirini görecek fakat ayrı olacak şekilde yan yana getirmek iyidir. Böylece erkek balık yuvayı hazırlayacak dişide yumurta bırakmak için hazır duruma gelecektir. Bunun için akvaryumu bir bölme ile ayırabilir, akrilik yavruluk kullanabilir, dibi kesilmiş bir pet şişe ile dişiyi üretim akvaryumunda örtebilirsiniz. Yanlız kullandığınız ayracı akvaryumdan alırken erkeğin yuvasını bozmama konusunda çok dikkatli olmalısınız zira akvaryum suyundan kullandığınız ayırıcıyı çekerken özellikle su durgunsa yuvanız buna yapışıp dağılabilir.
Dişi ile erkeği bir araya bıraktıktan sonra mümkün olduğunca akvaryumun yanına yaklaşmamalıdır. Nadirende olsa erkek balıklar sizi sürekli görmenin vereceği stresle yuvayı bozup yumurtaları yiyebilir. Böyle bir durum nadir olsada yinede çifti yanlız bırakmak daha çabuk sonuç almak için önemlidir. Yeni üretim yapanlar için erkek balığın dişiye karşı aşırı saldırgan tutumu garip gelebilir. Fakat endişe edecek bir durum yoktur. Bu doğal bir davranıştır. Erkek dişiyi yumurtlamaya zorlamak için onu sürekli kovalıyacak ve birazda hırpalıyacaktır. Dişiniz üreme renklerini kaybetmediği sürece dişinizi ayırmayın. Üremenin gerçekleşmesi için bazen üç bazen beş gün çok nadir de olsa bir hafta bile beklemeniz gerekebilir.
Çiftleşme
Çiftleşme erkek balığın dişiyi vücudu ile sarması ve yumurtaların dökülmesidir. Bu esnada dişi yumurtaları bırakırken erkekte aynı anda spermlerini bırakır ve yumurtalar döllenir. Ardından sarılma son bulur ve erkek ve çoğu zaman dişi birlikte yumurtaları toplayıp yuvaya yerlestirirler. Bu sarılmalar yüz defa bile tekrarlanabilir. İlk başlarda yumurta dökülmeyebilir yada çok az dökülebilir. Sonrasında sayı giderek artar ve bir sarılmada 30 40 yumurta birden dökülebilir. Dişinin yumurtaları tükenmeye başladığında yine yumurta sayısı azalır ve aniden biter. Yumurtlama bittiğinde erkekler dişileri kovalamaya başlarlar. Erkek ve dişinin beraber Kuluçka yapabildiği söylensede bu çok çok nadir bir durumdur. En doğrusu dişi fazla hırpalanmadan erkekte dişiyi kovalarken yuvayı bozmadan dişiyi akvaryumdan çıkarmaktır.
Kuluçka Süreci
Dişi akvaryumdan alındıktan sonra erkek yumurtalar ile ilgilenmeye başlar. Arada akvaryumda gezinse de vaktinin çoğunu yuvanın altında geçirir. Yeni baloncuklar yapar, yumurtaları ağzına alıp havalandırır, dökülen yumurtaları toplar, eğer yumurtalar arasında bozulan, mantarlaşan yumurtalar varsa bu yumurtaları yer. Bozuk yumurtaların yenmesi diğer yumurtaların sağlıklı gelişmesi için olumlu bir durumdur. Herşey yolunda giderse 48 saat sonra yavrular yumurtadan çıkarlar. Yumurtalar çıktıktan sonra baba akvaryumdan alınabilir, bir sakıncası yoktur. Fakat alınmaması serbest yüzüşe geçene kadar 2-3 gün daha akvaryumda kalması yavrular için daha iyidir. Baba yavruları yuvada tutacak, onların fazla yorulmadan yuvada kalmasını yumurta keselerindeki besinlerle güçlerini toplamasını sağlayacaktır.
Genç erkekler ilk üretimde yumurtaları yiyebilirler. Tecrübe kazandıkça bundan vazgeçeceklerdir. Fakat bazı erkekler ne kadar denenirse denensin yumurta yeme huylarından vazgeçmeyebilirler. Böyle balıkların yumurtaları başka balıklar tarafından çıkartılabilse de bu huy yavrularada geçebileceğinden üretilmesi tavsiye edilmez.